Einar Arne Stennes omgir seg ikkje med store fakter og høylytt tale. Han har frå barnsbein lært seg at hardt arbeid med lange arbeidsdagar gir resultat. Han sikta seg tidleg inn på å vidareutvikle livsgrunnlaget, tok agronomutdanning og viser ei ekte, realistisk interesse for dyra, for garden og for menneska rundt seg.
Einar Arne Stennes
Bøane i Nilsgarden på Stenes ber preg av godt stell og vert stadig omtala av dei som ferdast forbi på den motsette sida av Norangsfjorden.
Gardsnamnet på veggen viser at her ser ein verdien av å gjere seg synleg, for å halde ryggen rak og vere STOLT av det ein har.
Dei to gardane på Stenes var veglause fram til 1976. Då jordbruksvegen på 3,6 km til Norang, ved austenden av fjorden. Vegen vart bygt med ein stor del eigeninnsats. Strekninga er utsett for snøras og då er båttransport einaste utveg i kortare eller lengre periodar vinterstid.
Dei velstelte bøane på Stenes vert hausta i første halvdel av august. Husklynga med Nilsgarden og Knutegarden ligg fonntrygt ytst ute på neset. I bakgrunnen Urkebygda, med Saksatindane og Breifonnhornet t.h. Flytebrygger og kai kjem ved garasjen t.h. og lengst ute på neset ser vi landfestet for moloen.
Då vi besøkte Nilsgarden på Stenes midt i ho-slåtten, var foreldra til Einar Arne, Olaug og Jon – begge i 70-åra – på låven og jamna i siloane og noterte sirleg talet lass.
Jon Stennes
Olaug Stennes
I år har det vore bra avling av førsteslåtten med 97 vossakasser. Hoslåtten ga toppresultat med 168. To velfylte siloar og rundballar frå nedlagde gardsbruk på Urke sikrar vinterforet til geitflokken som beiter i liene ovanfor bøen. Einar Arne brukte traktoren med forhaustaren og slo skåre for skåre opp og ned på bøen. Å slå sidelengs her, vert for bratt.
Her er det brattare enn det kan sjå ut til. Ho-slåtten er i full gang. Rett ovanfor bøgarden beiter konsumentane av alt som vert køyrt i hus. 140 geiter har gått sin daglege rundtur ut- og innover i dei frodige utmarksbeita.
Men dagen har andre gjeremål; først eit par små timar om morgonen med mjølking og om kvelden er det ny runde med henting av geitene og deretter mjølking. I 7-tida om kvelden roar arbeidsdagen seg for pensjonistane, medan Einar Arne køyrer med traktoren om Øye til Urke for å samle ”traktoregga”, rundballane som ligg utover bøane i Jensagarden. Etter sengetid for folk flest er den jobben gjort.
Nydyrkingsfeltet på knapt 5 dekar skal tilsåast neste vår. Høgda på skråninga viser tydeleg kor store mengder stein som er fjerna frå feltet.
Utanom onnene ligg gardbrukaren heller ikkje på latsida. Eit nybrot på knapt fem dekar aust for innmarka har siste året blitt reinska for storstein. Dette vart sett i gang for å skaffe stor stein som skal brukast til moloen ved småbåthamna. I sørkant, opp mot fjellet, er terrenget senka bort i mot 10 meter og det er resultat av steinmassene som er køyrt til moloen. Flatnes Maskin har stått for gravearbeidet og steintransport.
140 geiter - 100 mjølkegeiter og 40 som skal bli det i løpet av vinteren – syter for at beitemarkene ovanfor innmarka er skogfri. Ovanfor lia ragar Stålberghornet 1284 meter rett opp – tilsynelatande - når ein legg hovudet bakover og ser opp frå Stenes.
Her er steinlageret som skal plastre moloen. På dette området skal dei tre turisthyttene plasserast.
Det meste av moloen ligg under sjøoverflata no. På innsida kjem småbåthamna. Maude-gardane tvers over fjorden.
I første omgang skal moloen på plass. Det står att plastring, den store steinen frå nybrotet skal leggast i ytter- og innerkant til vern mot bølgjene og isen. Så skal flytebrygger og kai monterast.
På steinplattingane aust for kjempesteinen som markerer ytterpunktet på Stenes – Storjura heiter den – ligg det ferdige planar om tre flotte turisthytter. Brukaren på Stenes skal syte for at det vert kvalitetsbygg. Eit opphald her skal ikkje gløymast etter at ein rundar det neste neset.
Her kjem dei 140 geitene i lang perlerad frå grinda opp mot utmarka og ned til fjøsen.
På steinplattingane aust for kjempesteinen som markerer ytterpunktet på Stenes – Storjura heiter den – ligg det ferdige planar om tre flotte turisthytter. Brukaren på Stenes skal syte for at det vert kvalitetsbygg. Eit opphald her skal ikkje gløymast etter at ein rundar det neste neset.
Det er i dette rotekte naturområdet med aktiv gardsdrift Einar Arne vil tilby gjestene sine varige opplevingar. Ein skal aldri gløyme at ein har vore turist på Stenes etter å ha fått delteke i fjøsen med geitmjølking, slåttearbeid og ei stille stund på fjorden i båt og rikt fiske på Revet, rett under dei majestetiske fjella og med kveldssola som fargelegg naturen.
Mor Olaug er nok litt spent på korleis dette skal gå. Investeringane er store , men Einar Arne veit kva han gjer og kvifor han skal lykkast med sitt livs prosjekt:
Aktiv gardsdrift kombinert med turisme skal bli framtida for Stenes og dei andre bygdene her i Hjørundfjorden i framtida.
Tekst og foto: Per Urke
Kommentarar
Saneringa inneber at dei enten må slakte alle dyra dei har, bygge om og desinfisere eksisterande driftsbygningar. Enten må dei kjøpe inn nye dyr frå friske besetningar eller dei må "snappe" kjea før dei treff golvet i fjøset, og overføre dei til eit anna bygg. Dette vil medføre mykje ekstraarbeid, investeringar og tap av produksjon/inntekter.
Einar Arne er ein av Tine Meieriet Vest BA sine aller beste geitemjølk produsentar. Folk flest kjenner geitemjølka som smakar mykje skarpare og for mange uvant og lite velsmakande. Dette har si årsak i at feittkapslane i mjølke-feittet vert skada og vi får frie feittsyre og beisk smak. Dette kjem av svakheit i mjølka pga. genfeil ved enkelte geiter, for hard mekanisk behandling, spesielt når mjølka er varm, og underfóring. Alle desse viktige årsakene har Einar Arne gått i forvegen og tekje tak i, og funne løysingar på. Eg kan nemne at han fann ut at røreverket på mjølketanken gjekk for fort og skada mjølke-feittet. Her måtte berre fagfolka i Tine ta geitebonden alvorleg og ei ombygging av mjølketankane er på gong.
Ein slik artikkel om desse livsviktige næringane for å halde kulturlandskapet i hevd i bygdene, er svært viktig og spesielt no når vi står føre eit Storetingsval, då det kappast om å legge ned distrikta.
Desse to gardane på Stenes er noko som vi må halde fram som ein turistatraksjon og håpe på at dette ikkje er siste genrasjon som driv her.
Håper det ordnar seg til det beste for den andre garden.
Denne artikkelen har gått landet rundt i Tine si heimeside: http://www.hjorundfjord.no/?komponent=artikkel&handling=les&artikkel=613