Kraftlina, og ho kjem

Eg er fullstendig klar over at eg vart vel infam i siste avsnittet, og truleg var det å gå over streken. Litt alvor er det likevel, og det er at det i klondyke-tidene for lakseoppdrett på 1980-talet skulle alle vere med. Det vart ropt nokre varsku på vegner av villaksstammen, mellom anna frå Helge Strand. Desse vart latterleggjorde.

Fleire stader i Hjørundfjorden var det den kortsiktige profitten som talde, også på Ytre Standal. Resultatet av at oppdrettsnæringa lenge fossa fram utan miljøtenking, var at villaksstamma vart redusert. Sæbø med Bondalselva har eit næringsliv som er avhengig av villaksfisket i Bondalselva. Sommarturismen på campingplassane, der laksefiskarane i alle fall inntil det siste var i fleirtal, opprettheld faktisk arbeidsplassar på Sæbø, om enn dei ikkje er så mange.

Då er poenget mitt at miljøkamp er så mangt, og kva som er viktigast for Hjørundfjorden er det nok ulike meiningar om.

Elles er eg heilt samd med Eli Anne om at kraftlina slik ho er planlagt er ein katastrofe for Ytre Standal. Utfordringa er korleis ein skal unngå det. Då trur eg diverre at å arbeide for sjøkabel er ein blindveg, fordi det er pengane som rår, i kraftbransjen som i oppdrettsnæringa.

Eg treng ofte litt tid på å finne ut av "kva var no eigentleg dette"... men sidan eg enno ikkje har funne forklaringa så spør eg: Kva betyr egentlege det siste avsnittet i artikkelen?

I artikkelen "Kroken på døra" spurte eg frimodig om at Hjørundfjordringane kunne kome med gode for- og motargument knytta til dette med luftline/kraftline osv.
Det vil seie at eg må då være den "einskilde på Ytre Standal" det vert sikta til.
Men kva er det eg har gjort som gjer at eg har rota til enten oppe i nederst i Bondalselva (ja for øverst har eg no alltids vore) eller på Sæbø slik at sjølvaste undergangen er nær?

Eller var det slik: at "dei" er alle oss her på Ytre Standal som kollektivt aksepterte og lanserte lakseoppdrett i fjorden? Ingen her kjenner seg i farta igjen i dette - men mulig vi har fryktelig dårlig hukommelse som kan friskast opp?

Som ny på Ytre Standal og den med kortast fartstid her, var det ikkje meininga å kome ut frå Bondalen og rote det slik til for dei nye sambygdingane mine... Men alle her ventar egentleg på ein grunngjeven og godt utgreidd kommentar i og med påstanden er kasta fram med såpass styrke?

Ei kraftlaus sommarhelsing frå verdas finaste plass: Ytre Standal (sentral del av Hjørundfjord).

Eg ser at Rolf Skarbø har eit poeng når det gjeld Møre-Nytt/leiarartikkel/Sæbønes då - slik eg oppfattar Skarbø sine kommentarar her på hjorundfjord.no - Rune Sæbønes visstnok har skreve om temaet i Møre-Nytt.

Men igjen, på hjorundfjord.no er det Ivar Svein Mo som er redaktør/administrator.

Fokus er ein fin ting

Eg kan ikkje sjå at eg har skulda administratoren av Hjørundfjordportalen for å vere redaktør i Møre-Nytt heller. Fokuset i kommentaren min var først å fremst den mykje omtalte kraftlinja som det er gitt konsesjon på. Dette var hovudpoenget, dette fortener fokuset, det er det som er altoverskuggande for mange som blir berørt, og faktisk! eindel som ikkje blir det.

Eg beklagar overfor Hustad om han føler seg ille berørt på Sæbønes si vegne. Allikevel, det virkar unektelig lett å oppfatte redaktøren i Møre-Nytt(!)sin artikkel som ein leiarartikkel, all den tid den er prenta i Møre-Nytt, avisa der Sæbønes er redaktør, og signert med "Rune Sæbønes, Redaktør". Men for all del, som eg skreiv, yttringsfridomen er viktig og Sæbønes må få skrive det han vil, likeeins som eg og du, men eg står ved at det blei ein litt difus rett av fugl og fisk.

Dette er ikkje nokon sak å bruke tid på for mitt vedkomande, det får eg overlate til kontaktperson og portalpoliti Hustad.

No vil eg rette fokuset mot ting som er av betydning i lokalsamfunnet, t.d "Monsterlinja". (Nei, linja er ikkje eit monster bokstaveleg talt, det er eit metafor). Det kan vel hende Hjørundfjordportalen er feil forum.

Eg kan ikkje sjå at redaktøren/administratoren av hjorundfjord.no har skrive eit einaste innlegg/ein einaste kommentar i denne saka. Om Rolf Skarbø ikkje har fått det med seg, så er det Ivar Svein Mo som er administrator/redaktør av denne portalen.

Er det Rune Sæbønes Skarbø siktar til i kommentaren sin, så har Sæbønes ikkje forfatta nokon leiarartikkel om denne saka - korkje her på portalen eller i Møre-Nytt. Rune Sæbønes må, til liks med alle andre, få skrive det han ynskjer på hjorundfjord.no utan at det skal verte knytt opp mot det yrket han har valt.

Ser at redaktøren har skrevet en attraksjon av en lederartikkel, dette er ikke hverdagskost i Møre-Nytt, og gir derfor en desto sterkere virkning når det faktisk skjer. Yttringsfriheten er uvurderlig, likevel fikk jeg et ubestemmelig inntrykk av at den omtalte lederen hverken smakte av fugl eller fisk. Nok om det. Når Rune hevder at Hjørundfjorden vil fremstå som like attraktiv etterpå finner jeg det en smule oppsiktsvekkende. Det må i så tilfelle være i et godt gammeldags atlas. Hva bidrar foruten det alpine fjordlandskapet til at turistene reiser hit, og at de kommer tilbake? Jo, det levende kulturlandskapet, et marginalt landskap der folk bor, trives og har funnet et næringsgrunnlag. Dette, det levende kulturlandskapet, og ikke et museumslandskap i forfall, er Hjørundfjordens komparative fordel. Når de berørte personene og familiene føler trusselen fra den planlagte linjen så sterk at det for dem vil umuliggjør et videre eksistens og næringsgrunnlag ved sine respektive gårdsbruk, vil jeg hevde påstanden at dette vil svekke attraktiviteten til Hjørundfjorden. Imidlertid er det først og fremst tragisk. En politisk ønsket tragedie. Jeg må også innrømme at jeg er av den oppfatning at det rent visuelle vil legge en demper på den estetiske nytelsen av fjorden og fjella. Det er prisverdig at redaktøren insinuerer at vi forbrukere med fordel kunne vært flinkere med strømforbruket, alikevel tror jeg ikke at det er vi privatkunder som er grunnlaget for denne så treffende kalt Monsterlinja. Det er uten tvil politiske motiv bak en luftlinje, det finnes nesten utallige måter å sette opp og også å rettferdiggjøre regnestykker rundt alternative løsninger. Spørsmålet er vel hvorvidt vi er villig til å ta med flere faktorer. Jeg mener det er uklokt å resignere nå, det handler om livsgrunnlag og livsverk, mennesker og skjebner. For å si det med Synnøve og Arnulf; du skal ikke tåle så inderlig vel den urett som ikke rammer deg selv. Stå på! Alle sammen!!

Er ein av mange betegnelsa på fenomenet som hender når nokon i bygda "stikk haude fram".
Et anna begrep er vel "jantelova".

Eg er fullstendig samd med Eva i siste avsnitt i hennar første innlegg. Det er det saka handlar om. Det er å gje sentralmakta realistiske alternativ til konsesjonen som er gjeven. Det med bygdedyret i hennar andre innlegg, forstod eg ikkje.

Elles kan eg forsikre Eva om at Møre-Nytt kjem til å dekkje kraftlinesaka breitt og godt også framover, slik vi har gjort sidan saka dukka opp for tre år sidan.

Dersom ein ikkje startar oppatt den nedstengde omnen på Sunndalsøra er det neppe snakk om straumkrise med det første. Smeltinga av aluminium i Sunndalen er i grunnen fordekt krafteksport. Viktig for dei som arbeider der, men ikkje så viktig at det er rett å øydelegge så mykje natur med slik ein "fandens harpeleik".
Det er ikkje lenge før dette er flytta til Island der dette er einaste måten for dei til å "eksportere" kraft på. Kraft som Island har rikeleg av.

For 4-5 år sidan var det mykje skrik og skrål i media om at vi fekk kraftkrise og dramatiske tiltak vart skissert. Kvar vart det av kraftkrisa?
Ei av oppgåvene til lina er å skaffe straum til industrien i Romsdalen, og det er der eit eventuelt overforbruk vil være. Ein auke i privatforbruket vil vi dekke inn med meir småkraft, vindkraft og anna lokal kraftutbygging. På Tjeldbergodden og Ormen Lange ynskjer ein å bruke meir el-kraft i produksjonen og produsere mindre kraft sjøl. I Sunndalsøra er det store aluverk som for tida ikkje er i drift sidan det ikkje er lønsamt å produsere alu slik no. Der ein har bygd store nye produksjonsanlegg som krev straum. Det burde ein tenkt på før ein bygde det, og kanskje heller bygd ut på Årdal der straumen er? Utan drift på Sunndalsøra er det inga kraftkrise no og behovet for lina er ikkje så stort. Eg trur denne saka er meir storpolitikk og ikkje så mykje mitt og ditt behov for meir straum.

Fardal i Sogn . Mellom Sogndal og Hermansverk. Køyr opp i dalen og få eit inntrykk av ei stor kraftlinje. Du trur det ikkje før du får sjå det. Eg kan garantere at du aldri vil ynskje å reise dit nokon gong meir.

Med den kjenskapen ej he til "bygdadyre" so veit ej at du bære påpeika de alle andre snakka høgt om - so ej bør vel takke dej for at du gir so gode mulighete for å presisere at dinne saka e for viktig til å personifisere den:-)
(men de tok mej ei heile arbeidsrid å sjå den vinklinga då...)
Ha en fin søndag:-)

Det er vel heva over ein kvar tvil at ein treng straum. Og at det må lagast bedre liner en det ein har i dag. Truleg vil straumforsyninga verte auka berre med det, då det er svinn i gamle linjer.
Tidligare har det ikkje vore alternativ til luftspenn. Det har ein i dag. Og som Kåre Myklebust skriv - det er fleire alternativ.
Alternativ som 1. er mindre visuelt skjemmande.
2. Gir mindre stråling. 3. Kan gi tryggare og meir stabile kraftleveransar over lenger tid, og gi mindre svinn under vegs.
Og kva som er dyrast eller billegast er ekspertane også usamde om.

Statsnett finn det enklast med luftspenn, og går inn for det med den største sjølvfylgje. Dei gir seg då katten i korvidt naturen "på lanne" langt nord om Sinsenkryset blir forsøpla for all framtid. Dei er ikkje i nærleiken så det intresserer dei ikkje.
Om dei som bur i nærleiken av disse kraftlinene får auka strålefare og derved auka kreftfare - so what? Dei folka bor da langt i fra Statskraft sine kontor og er rimelig uintressange.
Og dessuten er det ikkje tilstrekkeleg bevist at det er direkte stråling frå linjene som gir faren - i fylgje Statskraft (Kreftforskerane er av ei anna oppfstning.)

MEN det er mange måtar å få fram straumen. Linjene kan gravast ned og leggast i alternative trassear som Myklebust viser til. Og det er det som er viktig å få til no.
Disse linjene kjem til å være der i heile vår levetid, og for dei neste generasjonane. Det er då viktig at ein får gjort eit godt arbeid slik at naturforsøplinga og helsefaren blir minimal.

Om dette var nærare makta på det sentrale austlandet hadde det vore ei sjølvfylgje. No er det på Vestlandet, langt frå makta så då e det liksom ikkje så nøye - då spelar det ikkje noka rolle om det er forsøplande eller helseskadelig. Men er det rett?

Om dei som står på for å spare miljøet for forsøpling har andre interesser er faktisk uvesentlig. Og den type argumentar har ingen ting i debatten å gjere. Det er smålighet satt i system og du Rune bør halde seg for god til det. Folk må ha lov å være motstandera av denne forsøplinga om dei vil ha hytter eller lakseoppdrett eller for den del - heller bo på Sotra.
Dessverre er det vel slik at den type argument lett vert brukt i lokaldebatten - også som begrunnelse for å ikkje gjere noko. Og Bondalen vert vel ikkje sån direkte berørt, så då er det vel egentlig greit... Eller er det kansje ikkje det like vel? Alle fjellpringera og sndre som vil ha den urørte naturen - er de villige til å stå på litt for det?

At du påpeikar motsetninga mellom behov og protessta er greit - men kva med konsekvensane?

Dei bør då utgreiast, og både alternative trasear og konsekvensar av dei ulike forslag bør være kjent for folk. Både portalen og Møre Nytt / Sunnmørsposten vil være viktige fora for å få fram disse. Eg trur at informasjon om fakta og positive og negative fylgjer av kraftlinja i ulike trasear og med og uten luftspenn vil gi folk innsikt i kva det handlar om. Og kvifor enkelte av oss er motstandera av dei konsekvensane linja i noverande forslag vil gi.

Men då må ein halde seg til sak, ikkje til enkeltpersona. Og med respekt å melde - Eli Anne
Tværgrov m.fleire gjer eit framifrå arbeid i denne saka, og forjener respekt for det!!!!
Skal det utdelast sleivspark - he redaktøren for lokalavisa vore like flink til å ha reportasja om positive og negative konsekvensa, opplysningna om alternativ mm?

Ja, vi vil ha straum, men uten at det skal være skjemmande eller helseskadelig å få den i hus.
Og det er fult mogleg å få det til om ein vil.
Problemet er at Statskraft ikkje vil....

Derfor håper eg at folk i Hjørundfjorden vil aktivisere seg og bidra til at gode alternativ kjem fram, og at ein kan få makta i Oslo til å sjå at det går an å gjere det på ein bedre måte enn i form av noverande forslag.

Det er eit paradoks du peikar på her. Alle skal ha straum, men det skal ikkje synast. Når protestane haglar både mot vindkraft, gasskraft og linetraseer har vi eit problem. Men i den aktuelle saka bør NVE søke eit kompromiss. Kva med å bruke vegtunnellane i tillegg til vatn/fjordar for ein kabel. I Nordfjord har vi Lotetunnellen, derfrå er det ikkje lange biten fram til Honndalsvatnet og Kvivstunnellen. Då er det nokre kilometer ned til Bjørke igjen før det er klar bane på fjordbotnen heilt til Ørskog.
Då ville ikkje kabelen vere synleg for ei levande sjel og det ville vere mogleg å tappe straum frå den både her og der.
Dette berre nokre tanker, det er utruleg kor klarsynt ein blir når ein er oppe om natta!