Bautasteinen må flyttast

Uansett, dette tolkar eg som eit utspel i fergekai/ vegtrase- debatten.
Trur ikkje du har bygda med deg.
Ser forresten at Eva Aarskog foreslår eit folkemøte med Ø. Kommune og vegvesenet tilstades. kva meiner du og HB om det ?


Per Stein Straume

Dette er eit utspel om bautasteinen si plassering, og eg meiner du bør vekte argumenta mine framfor å tileggje meg motiv eg ikkje har. Difor utfordrar eg deg: Kva er bautasteinen sin funksjon? Kva er bautasteinen sitt føremål?

Slik eg forstår føler mange her på Sæbø at bautasteinen bør fredast. Kvifor svarer du mine spørsmål med motspørsmål-istaden for å svare ?


Per Stein Straume

Mitt innlegg handlar om bautasteinen si plassering. Per Stein vil diskutere ferjekai. Det gjer eg ikkje, fordi min artikkel handlar om bautasteinen. Men eg skal svare på Per Stein sine spørsmål likevel. Eg er ikkje med i styringsgruppa i HB lenger, og kan ikkje svare for dei. Folkemøte synest eg generelt er ein dårleg ide fordi det alltid vert den som ropar høgast sin rett, og fører til absolutt ingenting. Men folkemøte er godt avisstoff fordi det synleggjer konfliktar.
Om eg har bygda med meg eller ikkje i synspunktet mitt om bautasteinen skal flyttast er noko eg ikkje bryr meg om. Eg er ikkje typen som tek ei meiningsmåling før eg seier kva eg meiner om ei sak.

Så til saka: Om ferjekaia kjem på Hustadneset, Øyrane, der ho er no eller meir mot Sandvika, vil vegen gå der han går no forbi bautasteinen. Alternativt må ein rive Årset-huset, og det synest eg er vel drastisk. Det er ein meter frå murkanten mot vegen til bautasteinen. Lokaltrafikken er større enn ferjetrafikken, og dei som vil studere bautasteinen frå vegen står der med livet til låns alle dagar utanom 17. mai. Til dømes veit eg med meg sjølv at eg kan køyre forbi i høgre vegbane, og du ser ikkje folk før du er på staden.

Eg svarte ikkje på spørsmålet om bautasteinen bør fredast. Det er eg heilt for. Altså sjølve steinen, men ikkje plasseringa.

Så du Rune meiner er altså at det ikkje er mogleg å lage ein ny og trafikksikker veg kring Slettedalshjørnet utan å gjere inngrep i Prestehagen og dermed måtte flytte Bautaen? Stikk i strid med det HB hevdar her på Portalen?

For meg kan prestegardsmuren vere slik han er i dag. Det er vidare heilt sikkert mogleg å lage det trafikksikkert utan å gjere noko med muren. Det er ikkje poenget. Poenget mitt er at bautasteinen som eit minnesmerke er feilplassert. Som eg skreiv i artikkelen er det kanskje nok å flytte han fire-fem meter, og snu han. Slik kan det stellast til fint framføre, og det vil verte eit meir verdig minnesmerke.

Uansett vegløysing vil det vere vanskeleg å få til eit fint område framom bautasteinen slik han står i dag. For meg er det meiningslaust at han skal stå på kanten av ein mur, og ut mot ei gate. Viss det vert ei vegløysing som trekkjer vegen meir frå muren akkurat der bautaen står, vil det likevel vere asfalt rett nedanfor muren, kanskje fortau.
Dessutan skjønar eg ikkje, Ole Martin, kva som eventuelt er så rart med å seie noko stikk i strid med kva styringsgruppa i Hjørundfjord bygdemobilisering måtte meine.

Eg tykkjer ikkje det er rart at du seier noko anna enn det styringsgruppa i HB seier, som du tidlegare har påpeika fleire gonger så er ikkje du lenger medlem der og det er sjølvsagt eg klar over.

Eg ville imidlertid berre ha bekrefta om du var einig i det som eg og mange andre har sagt fleire gonger: at ein oppgradert riksveg gjennom Sæbø vanskeleg let seg foreine med at Prestehagen vert liggjande som i dag. HB har, som du veit, fleire gonger hevda det motsette og eg synest sjølvsagt det er bra at fleire no stiller spørsmålstegn ved denne løysinga.

Eg synest å registrere at det er liten vilje til å diskutere om bautsteinen i dag oppfyller føremålet og funksjonen han skal ha, og at eg like godt kunne ha skrive eit innlegg om eika kjem før aska i år. Ein debatt om noko anna hadde det vorte lell :-(

P.S. Viss eik kjem før ask vert det ein sommar med plask :-)

Rune Sæbønes uttalelser om folkemøtets betydning er ikke overensstemmelse med moderne samfunnsutvikling. Folkemøtet, - det å møtes ansikt til ansikt, er kjernen i mobiliseringsarbeid og i utviklingsarbeid på "grasrotnivå", for framdrift og utvikling. Møteformen kjennetegnes ikke av å være konfliktskapende, men kan istedet virke samlende på veien mot en felles enighet gjennom diskusjon, der utfordringen er at alle for anledning til å målbære sine synspunkter, i respekt i målet om et felles forslag til slutt. Noen må altså gi, og noen må ta. Det er mange forskjellige måter å organisere slike møter på. Et eksempel er "Dugnadsmetoden" (Jørgen Amdam)
Det beste av alt er at denne bygdas innbyggere, unge som eldre makter å gjennomføre gode diskusjoner uten å tenke konflikt ved første utfordring. Dette er mitt inntrykk. Dessuten finnes her mye taus viten i bygda vår, la oss ikke undevurdere den. Nettopp derfor har portalen sine klare begrensninger, dersom en sammenligner den med det som, folket, bygda og Hjørundfjorden står for. Kanskje har folkemøtet noe å tilby, likevel?

Igjen ein kommentar om noko heilt anna enn kvar bautasteinen bør stå. Men skitt la gå. Eg likte kommentaren din Sverre Magnus, men eg er ikkje heilt samd.

Eg er tilhengjar av folkemøte når det gjeld informasjon og mobilisering. Det var t.d, heilt avgjerande for Hjørundfjord bygdemobilisering sin start at der var eit folkemøte som så klart sa køyr i veg.

Der min skepsis til folkemøte er, er som eit rådgjevande eller vedtaksført organ. Som journalist har eg vore på fleire folkemøte der konfliktsaker har vore tema. Mi erfaring er at den eine parten alltid kuppar slike møte. For å sitere Sunnmøre Baarelag: "Det er om å gjere å vere sterkast, det er om å gjere å vere best". Slike typar folkemøte gjev ikkje rom for nyansar. Erfaringa mi er at dei som har ropt høgast, og dei som har vore best, sit att med ei stor sjølvkjensle etter møta. Men dei når sjeldan fram.

Det går sjølvsagt an å organisere etter dugnadsmetoden, og då handlar det om eit stramt møteopplegg, gruppearbeid, kanskje jakt på konsensus osb. Eg er ikkje så overtydd om at det er slike møte det her vert etterlyst.

Kva meiner du forresten om bautasteinen si plassering?

Det er vel vel litt underlig å flytte bautasteinen før det endelige vedtak om hvor fergekaia skal ligge er fattet, er det ikke? Den har jo stått det i over 100 år, og fin er den der det står ved siden av det vakre treet, så den kan vel enda få stå i fred. Så får framtiden vise hva som skjer, - gjerne etter et folkemøte eller gjennom andre demokratiske prosesser? Ha en god kveld, Rune!

Eigentleg bør eg ikkje svare på kvar einskild kommentar, men kanskje er eg ein kverulant. Sverre Magnus meiner ei plassering av bautasteinen må ein vente med å seie noko om til plasseringa av ferjekaia er avgjort. Ok. Då har eg følgjande spørsmål.

1) Viss ferjekaia kjem der ho er regulert, mot Sandvika, kvar skal bautasteinen stå?

2) Viss ferjekaia vert liggjande der ho er i dag, kvar skal bautasteinen stå?

3) Viss ferjekaia kjem i Øyrane, kvar skal bautasteinen stå.

4) Viss ferjekaia kjem på Hustadneset, kvar skal bautasteinen stå?

5) Viss ferjekaia kjem på Sæbøneset (eg har areal og likar pengar), kvar skal bautasteinen stå?

Som dei fleste vil skjøne, plasseringa av bautasteinen har lite med dette å gjere. Dagens plassering er heilt feil, fordi fronten er rett mot ei gate. Uansett plassering av ferjekai, vil det gå ein veg forbi dagens plassering, anten som no, eller tre-fire meter lenger vekk. Det er inga god plassering for eit minnesmerke over dei som gav livet sitt for Noreg. Eg er heilt med på at bautasteinen må inn i ein heilskap, men dei som trur at det vert veldig mindre trafikk forbi bautasteinen om alternativa Sæbøneset (he-he), Sandvika og dagens plassering ikkje vert valde, trur feil. Lokaltrafikken er vesentleg større enn ferjetrafikken, jamfør Sæbø barnehage, alle hus frå banken til og med Flatneset ( ca, 40?), ope bakeri, minibank, Flatnes Maskin, osb.

Det er knyttet mange følelser til dette minnesmerket. Følelser som sorg, vemod og stolthet. Av den grunn mener jeg minnesmerket kan få fred til problemstillingene du tar opp, eventuelt blir reelle.

Jeg registrerer at enkelte oppfatter dine synspunkter som en agenda for fergekai og vegtrasè -debatten. Til Per Stein understreker du at så ikke er tilfelle.
I din siste kommentar til meg gjør du antagelser om hva som skjer hvis fergekaia kommer dit eller dit. Derfor blir det naturlig for meg å forstå at du også er opptatt av fergekaias plassering.

Til slutt vil jeg si at det er en spennende artikkel du har laget, som engasjerte meg.

Du finta meg nesten ut, Sverre Magnus, men berre nesten. Når du ber meg om eit synspunkt på ferjekaia, eg kommenterer der etter berre nokre alternativ, og så antydar du at det er min agenda. Då er du frekk og ufin. Dette hadde eg ikkje venta frå deg. Det er nesten slik at eg trur du kan ha ein annan agenda: Litt sur på styringsgruppa til dømes :-)

Eg er samd med deg Rune i at bautasteinen som minnesmerke bør flyttast slik at ein faktisk kan studere den.
Eg syns at ein kan få den litt lenger inn på plenen, og lage eit fint parkanlegg og sette en benk der slik at folk faktisk kan få sette seg ned å studere saken og filosofere litt i fred og ro.
Eg trur og at ein vakker park i prestegardshagen vil bidra til et vakrare Sæbø sentrum - uansett kar du parkerer ferga.

I min kommentar skal eg blidgjere Rune litt med å KUN snakke om bautaen:
Eg veg litt for og i mot. Om no Rune får kontakt med Obelix for flytting, så kunne eg tenkt meg at bautaen vert lagt ned og spylt med høgtrykk, og at messing-plata vert pussa. Så kunne eg tenkt meg at den vart flytta til den andre sida av treet. Fram i sola! På denne måten trur eg steinen hade holdt seg betre mtp belegg. Den hadde vorte meir synlig for forbipasserande og det ville bli plass til eit fint bed med Skaugumknollar som sikkert kanskje Helge kunne hatt ansvaret for.
Vi må kanskje flytte oss litt framover på 17.mai, men det kunne ein saktens tålt.
Så var det ulempene: Dette vil bli ein økonomisk kostnad. Kanskje ein risiko for steinen? -Eg kjem ikkje på fleire...
Og er det ein eller annan regel om at slike monument skal vende mot sjøen?

Røyver ein ved bautaen så røyver ein også ved kjensler til mange av oss som har eit forhold til Sæbøgarden.

Bautaen vart sett opp i ei tid då folk stort sett var sikrare stilmessig enn no i dag, mykje nedarva kunnskapar om stil og harmoni gjekk tapt ved den industrielle revulusjon.
Bak alle dei stor klassiske plassane ligg det grunnleggande prinsipp i botnen, balanse, harmoni, det majestetiske --- og det praktiske, der skal til tider vera plass til store folkemengder.
Alt dette stemmer med plaseringa av bautaen, eit fast midtpunkt, ein del av "eit firkanta uterom, han er midpunktet i ein akse frå sjøen, sjøtropp og kai, gjennom kyrkjegarden til Kyrkja i andre enden.
Høyanger sentrum skil seg merkbart ut, i moderne byplanlegging, på same måte, gjennom byporten går ein akse opp til Arnstein Arneberg sitt monumentale kyrkjebygg, tufta på tradisjon.

Om Aker Brygge seier Vetle Lie Larsen: " Man trenger ikke være blind for å bo på Aker Brygge , men det hjelper ", Ein triveleg samlingsstad på grunn av nærleik til å sjøen, men blotta for balanse og monumentalitet. Det hadde Sæbø og kan enno få det.
Det at Bautaen er heva over gateplan, gjev ikkje denne staden berre ein spesiell monumentalitet og opphøgd ro, men i motsetning til dei fleste andre liknande minnesmerke eg har sett, så kan alle som er samla framfor bautaen i Sæbøgarden sjå den som talar og dei som bidrar på andre måtar.

Trafikken kan leidast i ein boge utanom, det er slett ikkje i strid med moderne byplanlegging, Paris arbeider med det same, og kva med Oslo, kvifor ikkje også Sæbø?
I staden for å innskrenka området ved bautaen, så kunne det utvidast, kanskje med ei skikkeleg stor steintropp som ville forsterka opplevinga og gjeva rom for mange funksjonar, frå songkor til eting av is og kos med kjærast, som andre kjende tropper, men i mindre skala.

Planting av store rose busker på gateplan, ville også gjera staden trivelegare, og høve ved foten av ein bauta.
Men ein proffesjonell landskapsarkietek kunne sikkert fått til noko skikkeleg flott og serprega noko.

Mi oppmoding er, vern om tradisjonane og bygg vidare på dei. Sæbø var og kan enno bli ei eineståande perle på Sunnmøre, med bautaen på sin gamle gode plass som samlande midtpunkt.

Mvh Sigmund Årseth

Lagt inn av

Rune Sæbønes, også kjent som redaktøren i Møre-Nytt, gir uttrykk for sin tro her. Det han mener, blir derfor ilagt betydning på grunn avhans stilling.

Derfor kan det fort bli et rykte som jeg ikke kjenner meg igjen i. Jeg ønsker heller å bli oppfattet ut fra det jeg -faktisk- har skrevet.

Ellers er detvel kjent at det å skrive på portalen kan være risikabelt og en belastning for noen og enhver av og til.

For ikke lenge siden, (dette har ingen sammenheng med med Rune Sæbønes og u.t.sin diskusjon) møtte en slekt sarkasme i en annen kommentar der hele slekten fikk en fornærmende omtale, på grunn av synspunkter i kommentarer fra en debatt. Når dette rammer andre, i tillegg til en selv, må en vel vurdere om en skal tørre å holde fram?

U.t. registrerer at portalens administrator lot dette passere.

Til slutt, interessant lesing i både Runes artikkel og Sigmunds kommentar. Sigmunds kommentar er positiv og framtidsrettet, og med respekt for fortiden.

Eg registrerer at det har kome fleire synspunkt på bautasteinen si plassering, og som er godt argumentert for. Då kan ein vere samd eller usamd. Elles er eg litt lei meg for at Svere Magnus vil dømme meg ut i frå den jobbben eg har, og ikkje den personen eg er. Då kan eg forsikre alle om at eg fullt ut aksepterer at eg kan verte sett på som ein saud - men ikkje ein bjøllesau :-)

Honnør.
Sigmund Årset sitt innlegg har like mye tyngde som bautasteinen sjøl! Nedarvede regler for kultur, estetikk ,byplanlegging er flettet sammen med følelsesmessige opplevelser som ikke bare kan ryddes av veien med snartenkte,lettvinte løsninger.