Bautasteinen på Sæbø er flott, men står han på rett plass - mest rett ut i vegen?
Dette er ikkje eit innspel i debatten om kvar ei ny ferjekai skal vere, men eit innspel om eit monument som eg meiner har fått ei anna tyding i fleire folk sitt medvit enn det eg meiner bautasteinen skal ha
I debatten om ferjekaiplassering har det kome innspel om at bautasteinen ikkje må flyttast. Argumenta er slik eg tolkar dei at steinen representerer noko som har vore, og dermed noko som også automatisk må verte. Det er eit slags barndomsminne, eventuelt ein slags Sæbø-identitet.
Etter mitt syn vert dette heilt feil. Bautasteinen er eit minnesmerke over hjørundfjordingar som gav livet sitt for Noreg. Eit minnesmerke skal vere ein stad for ro og ettertanke. Slik bautasteinen står no, er ikkje det mogleg.
Bautasteinen kom opp tidleg på 1900-talet, og plasseringa då var heilt grei. Det var der folk samla seg. Men så kom bilen og biltrafikken. Skal ein studere bautasteinen, må ein anten stå på den smale kanten mellom steinen og vegen, eller ein må stå på vegen med livet til låns. Det er berre på 17. Mai plasseringa fungerer fordi det då er så mange folk i vegbana at bilar ikkje kan køyre forbi.
Difor meiner eg at bautasteinen må flyttast, slik at føremålet til steinen, eit minnesmerke, kjem fram att. Dessutan at steinen får ein funksjon, ved at folk i ro kan stille seg opp framfor han, lese og studere namna, og tenkje over kva offer personane bak namna på steinen gjorde for landet vårt.
Ein treng ikkje flytte steinen langt. Kanskje berre fire-fem meter innover i parken, og så vende namna mot kyrkja/Slettedalshjørnet. Då vil fleire enn ein i gongen kunne studere namna og steinen, og få tid til å tenkje over kva offer som er gjort.
Bautasteinen må ikkje verte redusert til å verte eit barndomsminne eller eit landemerke, men må i staden oppgraderast til å verte det han skal symbolisere: Eit minnesmerke over falne hjørundfjordingar.
Rune Sæbønes