Ulovleg laksefiske?

Greitt at du spør om dette, Knut.
Eg skal gje deg ei adekvat forklaring på dei låge fangsttala i på slutten av 90-talet.
1. Fisketida var berre på 1 mnd i 3 år, bl.a i 1997. Frå 15. juni til 15 juli!
2. Kvart enkelt grunneigarlag (Hustad, Mo, etc.) var sjølve ansvarlege for å sende inn rapport. Så vart fangstane som utgjorde totalfangsten slått samman. Kor mange av laga sende inn rapport desse åra? Dei seinare åra er fangsstatistikken for heile elva vorte stipulert med eit berekna antal kg.
Grunnen til den innkorta fisketida var, ifølge Miljøvernavdelinga på Molde, ei sterkt nedfiska laksestamme. Fisketidene for Ørstaelva vart dei same. Dei opprettheld dei med små justeringar framleis i dag. Ifølge mine notater var det likevel (spesielt i 1999) svært mykje fisk som gjekk fram etter 15. juli og fekk gyte naturleg.
Som var meininga med den korte fisketida. Mykje meir fisk enn i år, og enn i fjor.
Eg hjalp Bjørn å ta stamfisk i fjor. Vi er vel rimelege erfarne og dyktige å fiske båe 2. Men kva opplevde vi? På strekninga frå Hole-bru til Årseth bru, som vi gjekk 2 gongar, fekk vi 2 fiskar!! Elva var tydeligvis omtrent tom for fisk. Dei fiskane vi tok, var på strekninga Hustad bru- Riise. I oktober mnd! Eg har ofte spurt meg sjølv kva slag fisk dette var. Tidlegare var vi pålagde å ta skjell-prøver av all gytefisk for å luke ut oppdrettsfisk. Vi vart pålagde, i samband med veterinærundersøking å merke kvar fisk, med eit tilsvarande nr. i rognkassene i fall sjukdom/oppdrettfisk. Ved eit par høve fekk vi melding attende om registrert oppdrettslaks. Då var det berre å tøme ut kassene med dei tilsvarande rogna.Kvifor vert ikkje denne prosedyren fulgt lenger?
Eg var optimistisk med tanke på elva avdi eg skjøna at det måtte sterk lut til for å bygge oppatt laksestamma.(Det er eg forsåvidt framleis.) Likeeins hadde eg forståing for at sentrale grunneigarar i elva var einige.
I 1999 måtte eg avvikle mitt direkte engasjement i elva p.g. av hjerneslaget som råka meg. Men interessa og tankane for elva har vore der like fullt.
Andre koster fekk feie. På bakgrunn av høgare fangststatistikk vart fiskesesongen på 2000 talet utvida til 1. august. Deretter til 15. august. On no på 3.året til 1. september.
Eg skal ikkje ta stilling til fangststatistikken dei seinaste 5-6 åra. Det er ikkje mitt anliggande.
Så hevdar enkelte at det er sjøfisket som er årsaka til nedgongen i laksebestanden i elvane.
Eg var vel av dei første som for meir enn 10 år sidan i avisinnlegg påpeikte lakselusa som hovudårsaka. Og fekk på pukkelen av oppdrettsnæringa! Dette er no forlengst etter undersøkingar stadfesta av Direktoratet for Nat. forvaltning. Noko som vel gjer det endå viktigare å ivaret gytelaksen? Dette er jo og hovudårsaka til opprettinga av nasjonalelvar og nasjonale laksefjordar, frie for laksoppdrett. Ei ordning som Bondalselva og Hj.fjorden er foreslått som ein del av. Som er min "kongstanke" og som eg i skrift og tale har ivra for.

Dette vert det siste eg har å seie om denne saka.
Uansett!

Ja etter mitt syn må dette være korrekt. Kor kan eg få tak i denne driftsplanen, eg trur ikkje han ligg på nettet?? Men slik eg ser det er det ikkje så mykje vits i å diskutere her for det ser ut som alle som deltek i denne diskusjonen er samde, og det blir jo det lite diskusjon ut av.

Det siste døgnet har eg lese eit dokument med stor interesse - Driftsplan for Bondalselva 2006 - 2011. Der står det m.a. at det er viktig med eininternettportal. Det er heilt rett, men kvifor brukar ikkje styret i elveigarlaget den portalen som f.t. er mest sentral - hjorundfjord.no? Eg tillet meg med eit par sentrale spørsmål? Dei fleste av oss er uroa over nedgangen i laksemengda i Bondalselva. Men, ser vi i statistikken vart det t.d. fiska berre 275 kg laks og sjøaure i 1997. I 2005 var fisket på 3718 kg. Statistikken syner også ein jamn auke fram til 2005. Det er nesten så eg tviler på statistikken, men tek eg feil?

Så over til fisketidene. Dei siste åra har den generelle fiskesesongen i Bondalelva vore frå 15 juni til 1. september. Dei fleste - for ikkje å seie alle - some g har snakka med, meiner at ein fiskesesong til 1. september er alt for lang. Den siste månaden er elva lita, fleire ser fisken og faren for ulovleg fiske aukar. Den fisken som bør gyte i elva naturleg, vert også fiska opp. Dei siste par åra har det knapt vore gytefisk her framme.
Tomas Hustad, m.a. meiner at fiskesesongen bør vere frå 1. juni til 1. august. Han seier at den fisken som kjem fyrst fram vert oppfiska likevel - det er få stadar/få djupe hølar og gøyme seg for laksen i Bondalselva. Dette har han sikkert rett i. Og den fisken som kjem etter 1. august, bør få gå fram i elva og gyte i fred. Er ikkje dette korrekte tankar. Eg reknar med svar også frå styremedlemar som ynskjer diskusjon på internett.

Eg håper at elveeigarlaget sit inne med like mykje kunskap om villaksen og at dette vert tungtvegande neste gong t.d opningstidene i elva vert drøfta. Vi kan ikkje risikere at stamma vert svekka og redusert til ei slik grad at ho sakte men sikkert går tapt. Ein må tenke langsiktig, og ikkje berre fram til neste års inntekt av elva! Det er spesielt viktig no når ein ser på problematikken rundt oppdrettslaksen som gjer villaksen endå meir sårbar.

Eg hadde ikkje tenk det, men eg føler no eit behov for å knytte ein kommentar til min eigen kommentar om "ulovleg laksefiske." (25.08 )
Diverre er det frå eit visst hald vorte mistyda (medvite?)ei setning teke ut av sin samanheng.
"Ein må heller ikkje tru anna enn at det og på klekkeriet er svinn. Om ikkje isferd....."
Utgangspunktet vat Knut Hustad sin artikkel, der han bl.a spurde om mitt synspunkt på utsetjing av yngel i fall isferd, m.m.
La eg slå fast.
Med SVINN på klekkeriet i høve til den naturlege gytinga meinte eg.
A. Ikkje sjeldant ser ein stamfisk som døyr før gyting avdi dei ikkje meistrar overgongen frå det naturlege miljøet til klekkeriet.
(Fisk kan og oppleve stress m.m.)
B. "Daudrogn" ved stryking er ikkje uvanleg. Skal ein unngå at denne "soppar" seg, dvs.fører til massedød av rogn,må ein vere årvåken og kvar dag plukke ho vekk. Den naturlege gyteprosessen skjer over fleire dagar med lag av grus mellom kvart lag av rogn. Med minimale sjansar for soppdanning.
C. Dei siste åra eg og Jostein styrte klekkeriet måtte vi avlive stamlaksen før veterinær tok prøver av han. (Forøvrig ei liding! "The survival of the fittest", etc....)
Kva opplevde vi å sjå? Jau, mykje rogn var att i fisken. Ei sjokkarta oppleving! Vi praktiserte same teknikk og framgongsmåte som eg lærte som gutunge. I naturen gyt laksen i "porsjonar" og over lang tid, som før sagt. Nettopp for å få ut all rogna, antek eg.
Dette er det eg meiner med svinn i klekkeriet andsynes den naturlege gytinga.

Når eg no er i gong, lat meg tilføye følgande:
Sjølv om ein nyttar stamfisk frå eiga elv (noko anna er heller ikkje tillate) syner undersøkingar av arvematerialet at yngel ein set ut ikkje er lik fisk som gyt naturleg. Dette kan ein ikkje sjå på fisken direkte, men fisk som gyt naturleg har større variasjon i arveanlegget og vil teoretisk ha "fleire bein å stå på;" han vil lettare kunne tilpasse seg endra tilhøve.
I eit "ideelt" kultiveringsanlegg der det berre vert nytta stamfisk frå villfisk i vassdraget, kan det altså verte skilnad på "vill" og "oppdretta" fisk.
I eit kultiveringsanlegg tek vi ofte eit medvite utval av fisk som er annleis enn det utalet som skjer i naturen.
Ofte vel ein ut fisk som ein går ut frå har god vekst. Dette er i tillegg fisk som i kortare eller lengre tid har levd i eit beskytta miljø.
Fisken er ikkje lengre så var, og vert i mindre grad i stand til å passe seg for fiendar.
Vert hovudvekta lagt på den "kunstige" gytinga, vert det altså nokså tilfeldig kva for eigenskapar som vert overført til neste generasjon.
Dette er det som uroar meg mest for Bondalselva om ikkje hovudvekta vert lagt på den
naturlege gytinga. Dvs. å late meir fisk få gyte naturleg. Det forutset i hovudsak kortare fisketid enn i år.
Det er liten tvil om at det utval naturen har gjort gjennom tusener av år, har skapt den fisken som vil meistre heile livslaupet sitt i vassdraget best.
Det er viktig å hugse på at naturen sjølv har plukka ut dei fiskane som er best tilpassa tilhøva i eit bestemt vassdrag.
Å verne den opprinnelege bestanden er difor eit poeng i seg sjølv.
Det gjer ein best ved å la mest mogleg fisk få gyte naturleg.
Det har vorte gjort i Bondalselva i årevis, og må ikkje endrast!
Dette treng ikkje gå på kollisjonskurs med ei viss kultivering, men dei "gode laksåra" kjem aldri attende om hovudvekta vert lagt på denne.
Ein kan byggje opp ei viss laksestamme. Halde ho på dette nivå, men over lang tid vil vil ho verte utviska. Det er genetisk bestemt; om ein ikkje let naturen få bestemme.

Så til spørsmåla dine, Knut.

Avslutningsvis i min førre kommentar skreiv et at dei GODE lakseåra hadde sin årsak i eit rikt antal fisk som fekk gyte naturleg. Det står eg fast ved.
Kultivering må berre vere eit supplement til den naturlege gytinga. Den har 2 hovudfunksjonar. Halde ved like kunnskapen, i tillegg til at ein sikrar ein reserve i tilfelle ei isferd t.d som du nemner, øydelegg mykje av den naturlege gytinga. Så der er vi einige.
Eg meinar ikkje at kultiveringa skal avviklast, hvis nokon trur det. Eg hjalp Bjørn Urkegjerde å ta stamfisk og stryke laksen seinast i fjor. Og det kunne eg gjere i år og om vart spurd.
Men eg har ei kjensle av at enkelte trur at kultivering er alfa og omega. "Så lenge det vert gjort, så er det eit alibi for ein utvida sesong med følgande oppfisking av viktig gytefisk." Det vert, slik eg ser det, heilt feil.
Dei siste åra eg kultiverte elva vart vi innvilga færre og færre fiskar i klekkeriet. Talet vart så lågt som 20 hofisk og 20 hanfisk! Det vart så lite rogn at eg var i tvil om det var noko hensikt i å kultivere i det heile.
I 3 år vart kultiveringa av elva forbode. Trur du, Knut at Direktoratet gjorde dette for moro skuld? Nei,dei stilte spørsmål ved om kultiveringa hadde nokon positiv verknad!
Litt attende til desse innvilga 40 stamfiskane. Eg går ut frå at talet ikkje er noko stort høgare i dag.
Samstundes kunne det stå hundrevis, ja, kanskje eit par tusen fisk fram i elva som skulle gyte. Er det nokon tvil i kva som kasta mest av seg. Ein må heller ikkje tru anna enn at det og på klekkeriet er svinn. Om ikkje isferd...
Så grunneigarar. Eg ønskjer dykk alt vel i arbeidet med elva. Også kultiveringa. Bondalselva fortener så mykje meir enn ein samla fangst som i år!

Du stiller mange interessante spørsmål, Knut. Eg har ikkje høve no, men eg skal kome attende med svar, slik eg ser det.
Men snøgt kan det seiast om det siste du spør om.
Bruk av polaroid-briller i Bondalselva er ei "ikkje-sak."
Skal forbodet opphevast/endrast,må det ei ny utskifting til.

Punkt 1: Ingen ting er hyggelegare enn når ein får respons på det ein skriv. I denne samanheng set eg stor pris på å lytte til Helge sin kunnskap.
Helge er for så vidt inne på det i sitt siste innlegg, men eg prøver meg med spørsmålet likevel: Lite laks har gått fram i Bondalselva i år. Kan det tenkjast at det er best at det vesle talet på laks - og ikkje minst pjakk - som no er framme i elva, får gyte på naturleg måte? Dersom svaret er ja, kan det ikkje likevel vere fare for at rogna vert øydelagd dersom vi får ei stor isferd i vinter? (Isferd har vi ikkje på klekkeriet) Litt av bakgrunnen for dette spørsmålet, er at eg i dag snakka med ein tidlegare styremedlem i Bondalen elveigarlag. Han opplyste at all statistikk syner at ein får flest antal laks/pjakk dersom ein tek stamfisk/kultiverer elva. Kva seier t.d. du Helge til dette? Og kva seier de som er dagens styremedlemar? Er alt svart kvitt?

Så litt tilbake om artikkelen om ulovleg laksefiske - med spørsmålsteikn etter. Personleg har eg ikkje fått ein einaste negativ kommentar, men to positive e-postar. I dag fekk eg også ein telefon frå ein grunneigar som lurte på om ikkje hjorundfjord.no kunne skrive om kultiveringsarbeidet. Det skal vi kome tilbake til - heilt sikkert.
Og til slutt: Er det nokon som kan gje oss grunneigarar eitt godt argument for at vi skal tillate å bruke - fiskarar eller andre - polaroidbriller i Bondalselva?

Du er tilgjeven Helge for feilskrivinga, du er ikkje den einaste.Det er fint du oppfatta meg som krystallklar og heilt på linje med Rune S.Eg trur ikkje du skal uroe deg over at nokon er krenka eller teke skade av artikkelen eller kommentarane som har komne fram. Tema Bondalselva er svært viktigt å debattere og artikkelen har auka interessa for elva.Det er kome noko kritikk og det trur eg har ein årsak i at debatten har kome uventa på folk fordi artikkel og kommentarar har vore sakeleg og hatt eit høgt nivå og vore svært nyttig for elva og hjorundfjord.no.Mange har vel tenkt seg at portalen skulle være snill og tannlaus, men det skal den ikkje.Det er viktigt at vi også viser fram dei positive sidene ved elva her på portalen, det skal vi.

P.S
Orsak, IVAR SVEIN. Eg kom i vanvare til å kalle deg Svein Ivar.

Eg ser at enkelte er kritiske til artikkelen "ulovleg laksefiske?" Skrive av Knut Hustad. Eller kanskje av mine kommentarar?
Rune og Svein Ivar er krystallklare i sine utsegn til artikkelen. Bra er det.
Bondalselva er av Direktoratet for naturforvaltning foreslått som nasjonalelv, difor må vi kunne diskutere tilhøva i elva utan å gå i skyttargravene.
Eg orsakar dersom eg har støytt nokon i skrift eller tale i samband med dette. Eg er så genuint oppteken av elva si framtid!
Ei fornuftig forvaltning av eit vassdrag føreset at ein respekterar realitetane. Det er i magre tider ein set inn tiltak, og årets sesong i elva er mager!
Bondalselva er ei pjakk/smålakselv. Denne storleiken på fisk er i ferd med å forsvinne frå elva. Likeeins auren.
For utanforståande kan det virke imponerande med eit par hundre laksar, (fisk over 3 kg)men eit samla antal fisk på om lag 300 er katastrofalt dårleg.
Eg har "levd tett på Bondalselva" i snart 50 år. I alle desse åra har eg notert ned alt av interesse i elva. Eit så lågt antal fisk som i år har eg ikkje tidlegare registrert. Langt derifrå!
På bakgrunn av bl.a dette meinar eg at elva burde vore stengd for fiske alt frå 1.august.
Realitetane er ganske enkelt at det ikkje har gått meir fisk fram i elva i år enn det som er naudsynt for å halde oppe laksestamma i elva. Dvs. om all fisken fekk gyte naturleg.
Her kjem vi til eit sentralt punkt. Ein event. framtidig nasjonalelvstatus inneber at det ikkje kan takast meir fisk ut av vassdraget enn at det som står att skal kunne oppretthalde elva si naturlege stamme. Først då skal ein kunne kultivere. Ganske sjølvsagt, spør du meg.
Eg var ansvarleg for kultiveringa, saman med Jostein Koppen, i ei snart 20 års periode. Då trudde eg at kultiveringa var ein føresetnad for eit rikt laksefiske i elva. I ettertid har eg fått eit meir reflektert syn på dette.
Om eg vart utnemd til "årets Bondaling for eit fantastisk kultiveringsarbeid i ei årrekkje" aldri så mykje....Dei gode lakseåra hadde sin årsak i eit rikt antal fisk som fekk gyte naturleg.
Det er dette vi må få attende, og då kan ikkje elva verte tømd for gytefisk.

Denne artikkelen og den aktivitet vi har sett med kommentarer viser at folk tek det som er skreve på portalen seriøst. Det er kome ytringar om at det har vore leit at det har vorte skreve så mykje negativt om Bondalselva.Redaktør Rune skriv om ytringsfridomen og korleis portalen skal brukast, dette han skriv støttar vi på alle punkt og kan ikkje sjå at nokon har gjordt noko overtramp her. Viss det skulle ha vore gjordt noko ulovleg lakse fiske i elva så kan det heile være for at vedkomande ikkje er klar over regelverket.Elva er i dag dårleg merka/skilta og det er vanskeleg for utanforståande å orientere seg.Bondalen elveeigarlag og Hjørundfjorden bygdemoblisering har fleire felles tiltak som skal gjerast og vi skal alle ta vare på elva og laksen.hjorundfjord.no skal framover også skrive og vise fram dei positive sidene som skjer kvar dag med ein frivillig arbeidsinsats frå bygdefolk, grunneigarar og tilreisande.Gje oss tips eller skriv og ta bilete sjølv, så skal det negative fort kome i gløymeboka for elva har vore viktig og er svært viktigt for oss i framtida. mvh Hjørundfjorden bygdemoblisering

Det har kome hjorundfjord.no for øyre at det er kritiske merknader til denne artikkelen. Kritikken skal gå på at slike saker ikkje skal skrivast om på hjorundfjord.no.
Slike saker vil det verte skrive om på hjorundfjord.no også i framtida. Hjørundfjordportalen skal ikkje berre vere ein portal der ein skal sjå ukritisk på alt som skjer i fjorden. Det skal vere lov å stille spørmål, undre seg og kome med kritiske merknader. Vilkåret er at det skjer under fullt namn. Det som er skrive om denne saka, er heller ikkje noko åtak på Bondalselva eller dei som driv elveeigarlaget. Det er faktisk skrive med oppriktig ynske om alt godt for Bondalselva og villaksstammen.

Eit kjapt apropos midt på natta.
Du etterlyser bl.a eit totalforbod mot bruk av polaroidbriller i Bondalselva.
Følgande har tydelegvis gått deg "hus forbi."
"All bruk av polaroidbriller under og i samband med fiske er forbode."
(Rettskraftig dom. Siste utskifting i Bondalselva.)

I kveld køyrde eg junior ned til elveosen. Eg vart då merksam på den "utradisjonelle" flugefiskaren på Kvistadbrua. Han hadde polaroidbriller på, stod på Hustadbrua, men fiska ikkje. Det gjorde derimot kameraten hans -han stod rett nedanfor brua og fiska der kameraten på brua sa at han skulle fiske. Jau, og etter kvart fekk han seg ein pjakk. Er dette ein lovleg måte å gjere det på? Kanskje, men hadde vi hatt eit totalforbod mot bruk av Polaroidbriller i Bondalselva, hadde vi sluppe denne problemstillinga.

Eg ville tru at sjølv om ein ikkje er grunneigar er elva av like stor betydning for kvar enkelt. Bondalselva er ein sentral del av Bondalen, og eg syns vi alle kan vere med og verne om den. Det er viktig at vi tek vare på den fisken som er der, og at ein kan få oppretta ei god laksestamme i elva. Det er sikkert ein del laks no, men hadde det ikkje vore kjekkare om det var MYKJE laks i elva?

Det er bra at du vil passe på gytefisken, Knut! Det trengs!
I min førre kommentar skreiv eg at "det let seg gjere å fiske ulovleg med fluge."
Dei fleste fiskar som dei skal. Det vil eg streke under. Så er det likevel desse unntaka.
Det er dei eg siktar til. Dei finn vi og når det vert fiska med makk. I større grad då.
Ofte er det dei same personane. Desse bryr seg heller ikkje om forbodet mot bruk av poaroidbriller.
Du spør: "Kva tid skal vi få bort desse polaroidbrillene?"
Det er enkelt for de grunneigarar. Om de vil.
Set i verk kontroll!
Du er ikkje sikker, Knut, men eg er!
Bondalselva burde vore stengd også for flugefiske! Dei fiskane som inntil 1. august hadde overlevd, burde få gyte i fred.
Min gode ven, Jostein Koppen, røykjer laks både til fastbuande og turistar. Han seier at laks som vert fiska i elva no knapt er brukbar. Det gjer elvefiske no endå meir uforståeleg. Det skjer han i hjartet når han ser den langt utvikla rogna i hofisken. Kva nytte kunne ikkje ho gjere for laksestamma i elva?
Du skal elles ha ros for at du tek tak i dette. Eg har sakna innlegg kring Bondalselva i Hjørundfjordportalen. Eg har mange tankar om elva, men som "ikkje-grunneigar" ville eg først vente på eit (eventuelt) innlegg frå ein oppsitjar.

Junior - Jakob - og eg har no sett to laksar siste par dagane i Årsetbruhøken. Den eine gjekk i går opp i overflata og "velta" på seg - var det lus, tru? Den såg kvikk ut. Men i alle høve skal vi passe godt på dei fiskane vi ser.

Bra at einkvan tek tak i dette, for det let seg nemleg gjere å fiske ulovleg med fluge!
Med synkesnøre og stor fluge ser ein døme på korleis fisk vert krøkt.
Kastar ein tvers over elva, eller i verste fall motstraums,vil fluga synke ned. På lita vassføring har eg ved fleire høve sett korleis fisk vert krøkt når "flugefiskaren" kastar på ny.
Spesielt i osen der fisken er lett å observere. Dette let seg sjølvsagt også gjere fram i elva.
Avdi elveigarlaget ikkje var vaksne nok til å stenge elva for alt fiske, vonar eg at andre følgjer med no ved sesongslutt.
"Polaroidmafien" vil no avslutte sesongen, og går nok ikkje av vegen for å nytte "utradisjonell flugeteknikk" i jakta på dei få gytefiskane som er att i elva.

Forrige søndag då eg og min vesle 6mnd gamle morgenfugl overnatta på Frøland, observerte eg i seks-sjutida ein såkalla flugefiskar. Eg tenkte ikkje så mykje på det anna enn at det ikkje var heilt tradisjonell flugefisking han dreiv med, men dette har eg ikkje særleg greie på. Eg trur eg kunne id bilen hans om nokon tek saka!
Som gardataus på Frøland så tek eg herved risken på å gje deg løyve til å fakke "napparen" neste gong, Knut!